Hướng dẫn soạn bài: Tam đại con gà
Câu 1:
Trong truyện Tam đại con gà, "ông thầy" liên tiếp bị đưa vào hai tình huống:
Thầy đồ đi dạy học trò nhưng "thấy mặt chữ nhiều nét rắc rối, không biết chữ gì, học trò lại hơi gấp, thầy cuống, nói liều...".
Khi bị người nhà phát hiện dạy sai, thầy ra sức bao biện để chối tội và giấu dốt.
Trong lần thứ nhất, để "giải quyết tình huống", "ông thầy" đã nhắm mắt chọn cách nói liều. Hài ước hơn khi ngay sau đó, "ông thầy" còn viện đến thổ công để "chứng giám" một cách hú họa cho sự dốt nát của mình.
Trong tình huống thứ hai, "ông thầy" đã giải quyết để bào chữa cho mình bằng một cái "lí sự cùn".
Ta thấy, từ đầu đến cuối thầy ra sức giấu dốt. Thầy cố gắng che đậy bản thân "dốt" của mình, mặc dù trong suy nghĩ thầy cũng tự ý thức được mình dốt ("Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa"). Đây chính là mâu thuẫn cơ bản nhất, là yếu tố chính để gây cười (dốt > < dấu dốt). Nhưng càng ra sức che đậy sự dốt nát, sự dốt nát lại càng bị phơi bày.
Câu 2:
Qua hình ảnh thầy đồ trong truyện Tam đại con gà, truyện phê phán một tật xấu trong nội bộ nhân dân, phê phán những người dốt mà không chịu học hỏi, dốt mà cứ cố tình che đậy sự dốt nát của mình. Tuy nhiên cái cười trong truyện ngắn này chủ yếu vẫn mang tính chất giải trí - cười sự ngây ngô và liều lĩnh của thầy đồ, chứ chưa tới mức cười nhằm đả kích và triệt tiêu đối tượng.